رابطه‌ی سبک‌های مدیریت و آسیب‌های فردی و اجتماعی

آیا تا کنون از این زاویه به مقوله‌ی مدیریت و سبک‌های آن نگاه کرده‌اید؟ آیا سبک ها و روش‌های مدیریت می‌تواند با ایجاد یا حذف آسیب رابطه داشته باشد.

بدون شک، جواب مثبت است و سبک‌ها و روش‌های اعمال مدیریت، در به وجود آمدن آسیب یا رفع آن اثر عجیبی دارد.

گر چه نمی‌توان در این نوشتار به تمامی ابعاد و تشریح آنها پرداخت اما برای یک ذهن جستجو گر و خلاق کافی است به نکات محوری و بنیادین اشاره کرد:

اول: از نظر منطقی، چند گانه بودن سبک‌ها خود به دلیل مناسب نبودن یک سبک است. به عبارت دیگر، یک سبک مدیریت برای کلیه‌ی حالات سازمان‌ها و روحیه‌ی افراد مناسب نیست، بنابر این، باید از سبک‌های مختلفی استفاده کرد.

دوم: افراد دارای روحیه‌ها، ظرفیت‌ها، فرهنگ‌ها و انگیزه‌های متفاوتی هستند. افزایش کارایی و نیل به اهداف سازمانی همواره با گروه خاصی از افراد امکان پذیر است که به شیوه‌ی مناسبی کنار هم قرار گرفته شده باشندف د ر غیر این صورت امکان افزایش کارایی نیست و حتی امکان غوطه ور شدن فرد وسازمان در آسیب‌های مختلف و متعدد وجود دارد که تشکیل سازمان‌های غیر رسمی، کاردزدی، کاهش کارایی، بی‌تفاوتی و... از جمله‌ی آنهاست.

برای درک موضوع، گزارشی از یک تحقیق تقدیم می‌کنم:

برای درک تأثیر سبک‌های مدیریت، تحقیقی همزمان در فرانسه و نیجریه انجام شد. این تحقیق برای فهم تأثیر سبک‌های مختلف مدیریت با تأکید بر سبک چهارم لیکرت صورت گرفت.

سبک چهارم لیکرتی می‌گوید: انسان‌ها را اگر آزاد بگذارید و به آنها بها بدهید، کارایی و اثربخشی آنها افزایش می‌یابد.

برای اثبات این نکته، دو کارخانه‌ی مشابه نساجی در دو کشور فرانسه و نیجریه انتخاب شد. سبک چهارم لیکرتی در هر دو همزمان به اجرا در آمد. بعد از شش ماه نتیچه چنین گزارش شد:

1-    کارخانه نساجی فرانسه به بالاترین میزان کیفیت و سوددهی خود رسید.

2-    کارخانه‌ نساجی نیجریه ور شکست شد!

این تحقیق به خوبی نشان می‌دهد که سبک‌ها در افزایش کارایی( تقویت محاسن) و یا کاهش کارایی(ایجاد آسیب) مهم هستند و اگر سبک‌ را به درستی انتخاب نکرد و در انتخاب سبک مدیریت، به فرهنگ، ظرفیت و انگیزه‌های افراد توجه نکرد، کاهش کارایی و اثربخشی در حد ورزشکستی اجنتاب ناپذیر خواهد بود.

متاسفانه در کشور ما، به خصوص در بخش دولتی، معمولا سبک مناسب به کار نمی رود از این رو، سازمان‌های دولتی بسیار سنگین حرکت می‌کنند و هرگز به نتایج دلخواه نرسیده‌اند.

برخی از ارگان‌های دولتی، مراکز اداری خود را به پادگان‌هایی کوچک تبدیل کرده اند و به شدت هر چه تمام تر سبک یک لیکرت را اجرا می‌کنند. این در حالی است که نفرات آنها انسان‌هایی فرهیخته هستند که تحت آزادی و خودکنترلی در سطح بالایی از کیفیت هستند و در صورت محدود شدن در سازمانی‌ بسته و بی‌روح کارایی خود را از دست می‌دهند.

بر عکس، در سازمان‌هایی که چنین فرهنگ و رشدی در آن ها نیست، سبک چهارم اجرا می‌شود که نتیجه‌ی هر دو ورشکستی، رکود و کاهش کارایی خواهد بود که آثار زیان‌بار آنها به جامعه نشت می‌کند.