سفره و پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی و وقوع جرم

اسلام، شگرف‌ترین مکتبی است که تاریخ بشر به خود دیده و انسان با تمام توانمندی‌هایش می‌تواند تصور کند. این مکتب بشکوه که تنها بخش بسیار کوچکی از پتانسیل آن در ملل اسلامی به فعلیت در آمده است، اساس این ملت‌ها را مستحکم گردانیده و به نسبت گرایش به ارزش‌های اسلامی و عمل به دستورات آن، مستحکم‌تر و مصون از آسیب، جرم قانونی و گناه شرعی خواهند شد و این اصلی ثابت شده است.

یکی از عجیب‌ترین و شگفتی‌های بی‌بدیل مکتب اسلام، داشتن قوانین و قواعد برای کلیه‌ی امور است. به تعبیر معروف، از تارک تا ناخن. در این رابطه، نکته‌ای که در باب پیشگیری‌ از آسیب می‌خواهم با اهل اندیشه در میان بگذارم و در حقیقت به یادآوری آن اقدام کنم، موضوع سفره است.

اسلام به موضوع سفره اهمیت واسعی داده و به آن توجه خاصی کرده است تا با استفاده از آن، معرفت آموزی کند، اخلاق خانوادگی را ترویج نماید و حرمت به نعمات را به اصل و قانون تبدیل نماید تا در نتیجه‌ی این رفتارها، انسانی متمدن، با فرهنگ و سالم به جامعه تحویل دهد.

سفره از چند بعد قابل دیدن و بررسی است و این بررسی نشان می‌دهد که ارزش و اعتبار سفره بسیار زیاد است که البته متأسفانه در جامعه‌ی ماشینی رو به نابودی است:

الف: از نظر اسلام

ب: از نظر اقتصاد

ج: از نظر فرهنگ ( فردی، خانوادگی و رفتار اجتماعی)

در این مبحث به دلیل محدودیت فضای این وب که به دلیل اخطارهای سه هزارتایی‌اش همواره مرا دچار مشکل می‌کند! سیری کوتاه و گذرا به نگاه اسلام به سفره و آداب آن خواهم داشت و در پست های بعدی آن را از بُعد آسیب‌های احتمالی و حسنات موضوع از نظرگاه اقتصاد و فرهنگ خواهم پرداخت. تمام بحث این است: سفره را جدی بگیریم.

سفره(غذا خوردن) و آداب آن از نظرگاه اسلام‏

1-                   امام صادق‏علیه السلام د ر باب دوازده رفتار در سفره فرموده اند:

چهارکار لازم سفره(غذاخوردن): معرفت، راضى بودن، بسم‏اللّه گفتن و شکر کردن است.

چهار تاى مستحب سفره: شستن دستها پیش از غذا و نشستن به روى ران چپ و نخوردن غذا با کمتر از سه انگشت.

چهار آداب و رسوم؛ اوّلاً از جلوى خود بخورد، و لقمه را کوچک بر دارد، و کامل بجود، و به صورت دیگران نگاه نکند»

  2- آغاز با دعا(بسم الله)

3-  آغاز کردن از سبک ترین غذاها.

4- نخوردن غذای داغ و خوردن غذای نیم گرم، پیش از آن که سرد شود.

5- خوردن با دست راست.

6-  کوچک گرفتن لقمه.

7-  طولانی کردن نشستن بر سر سفره.

8-  گرامی داشتن نان و نگذاشتن آن زیر ظرف غذا.

9-  استفاده کردن از آنچه از سفره می ریزد.

10- دست کشیدن از خوردن غذا، پیش از سیر شدنِ کامل و در حالی که مقداری از اشتها باقی است.

11- آغاز شدن غذا خوردن به وسیله صاحب سفره یا بهترین شخص حاضر بر سر سفره.

12-  ادامه دادن صاحب سفره به خوردن تا سیرشدن همه کسانی که بر سر سفره نشسته اند.

13- بلند شدن از سر سفره، قبل از برچیدن آن.

در روایات اسلامی، غذا خوردن به تنهایی، مذموم شناخته شده و توصیه شده که انسان هر قدر می تواند، دیگران را در غذای خود سهیم نماید. نیز غذا خوردن با خانواده، خدمتگزاران و یتیمان، مورد تاکید قرار گرفته است.

اموری که هنگام غذا خوردن، ترک آنها شایسته است، و آنها عبارتند از:

الف. زیاده روی در کیفیت و کمیت خوراک.

ب. نکوهش غذایی که نسبت به آن بی میل است.

ج. دمیدن در غذا.

د. خوردن با دست چپ.

ه. خوردن با یک انگشت یا دو انگشت.

و. بلند آروغ زدن.

ز. پاک کردن کامل استخوان های موجود در غذا.

ح. آب خوردن در بین غذا.

ط. آب خوردن پس از خوردن گوشت.

ی. خوردن در حال سیری.

بخش چهارم: توصیه به هم غذا شدن با دیگران.

آداب پایان غذا و برچیدن سفره

1-          سپاسگزاری از ولی نعمت حقیقی که خداوند متعال است و دعا کردن برای برکت یافتن روزی.

2-                   سپاسگزاری از صاحب سفره، تهیه کننده (کسی که برای پخت غذا زحمت کشیده است)

3-                    یادآوری گرسنگان و مسئولیتی که افراد سیر در برابر آنان دارند و اقدام جهت کاستن فقر و گرسنگی از جامعه در حد توان.

4-                    شستن دست ها، خلال کردن و مسواک زدن دندان ها، جارو کردن آنچه زیر سفره ریخته است، مقداری استراحت بر پشت و نخوابیدن بلافاصله پس از خوردن غذا.

دو وعده غذا خوردن در شبانه روز

در روایات اسلامی، برای تداوم سلامت و شادابی انسان، خوردن دو وعده غذا در صبح و شام توصیه شده است. اهل بهشت نیز که در      دار السلام، جاوید هستند، در همین دو وعده غذا می خورند: «وَلَهُم رِزقهُم فِیهَا بُکرَة وَ عَشِیا؛ و در بهشت، هر صبح و شام، روزی آنان آماده است»(مریم : آیه62)